تستهای روتین
تستهای فردی یا بررسیهای روتین برای بررسی جنبههای ضروری جهت تایید ایمنی تابلو های LV استفاده میشود. در اصل، آنها باید در همه تابلوهای ولتاژ پایین، هم در محل کارخانه سازنده و هم در محل نصب، انجام شوند.
اگر مجموعههای تابلو به عنوان واحدهای اسمبل نشده حمل شوند، ترجیح این است که تست ها بعد از سرهم سازی و اسمبل کردن تابلو در سایت انجام شود. تمام آزمایشات زیر باید دارای گزارش جدا و کامل باشد
صدور گواهینامه تابلو ولتاژ پایین، توسط استانداردهای بین المللی IEC 61439-1، IEC 61439-2 و IEC 61439-3 تعریف شده است.
تست ها شامل:
-
بررسی عایق
- اندازه گیری مقاومت عایق
- تست دی الکتریک
-
بررسی اتصالات مدارهای حفاظتی
- شرایط تست
- اندازه گیری مقاومت پیوستگی اتصالات
- بررسی پیوستگی اتصالات با تستر با سیگنال
-
بازرسی و بررسی نهایی
- هادی ها و سیم کشی
- چک کردن لوازم جانبی سیم کشی
- اقدامات برای حفاظت از شوک الکتریکی
- بررسی فاصله ها
- بررسی فاصله نصب
- آزمایش عملکرد الکتریکی
- تست عناصر مکانیکی
- بررسی درجه حفاظت
- بررسی برچسب ها / علامت ها و اطلاعات
- چک کردن اطلاعات در اسناد فنی
1- چک کردن عایق
این چک را میتوان با استفاده از آزمایش دی الکتریک و یا با اندازه گیری مقاومت عایقی انجام داد . علاوه بر بررسی فاصله ها در طول بازرسی چشمی در زمان مونتاژ، اندازه گیری مقاومت عایقی باید انجام شود.
فاصلههای نامناسب را تنها با آزمایش دی الکتریک ولتاژ نمی توان شناسایی کرد.
۱-۱– اندازه گیری مقاومت عایقی
مقاومت عایقی باید با یک میگر(megohmmeter) (خارجی یا با منبع مستقل) حداقل در ولتاژ ۵۰۰ ولت اندازه گیری شود. تابلو LV بایستی خاموش شود و هیچ دستگاه به آن متصل نشده باشد و تمام کلید ها باید در موقعیت ON (I) باشد.
ولتاژ بین هر مدار و قسمت رسانای در معرض (رسانایی که عایق نشده است و دیده میشود) اعمال شود . امکان لینک کردن تمام فازها و نول ها وجود دارد: ، به جز در طرح TNC که در آن سیم PEN برای اتصال به قسمتهای رسانای بدون پوشش در نظر گرفته شده است.
ترمینالهای منبع تغذیه دستگاه ها (سیم پیچهای اندازه گیری، تجهیزات اندازه گیری) که مقاومت کافی برای تست با این ولتاژ را ندارند باید اتصال کوتاه شده باشد.

حداقل مقدار اندازه گیری شده باید با حداقل استاندارد IEC 61439-1 تطابق داشته باشد و حداقل باید 1000 Ω/Vبا مرجع به ولتاژ نامی در رابطه با زمین مدار مورد آزمایش باشد.
در عمل مقدار مقاومت عایقی مورد نظر برای 230/400 V حداقل 0.5 MΩ باید باشد و برای ولتاژ بالاتر حداقل 1 MΩ باید باشد.
شرایط اندازه گیری میتواند بر نتایج حاصل تاثیر بگذارد. اندازه گیری ها نباید در دماهای پایین تر از نقطه شبنم (dew point) (شبنم باعث مرطوب شدن سطح میشود) انجام شود.
مقاومت عایق با دما کاهش مییابد. اگر اندازه گیریهای مکرر انجام شود، شرایط محیطی باید ثبت شود. مدت زمانی که ولتاژ اعمال میشود نیز تأثیر عمده ای دارد و اندازه گیری میتواند شامل سه مرحله باشد.
در ابتدای اندازه گیری، دستگاه اندازه گیری(میگر) خازن را که نشان دهنده ی خازن اتصالات در رابطه با زمین است را شارژ میکند، و جریان نشتی در بالاترین حد است. در پایان شارژ، جریان تثبیت میشود و تنها به علت مقاومت عایق است.
اگر ولتاژ همچنان اعمال شود، مشاهده میشود که مقاومت به آرامی افزایش مییابد. این پدیده به علت کاهش جریان جذب شده دی الکتریک است.
اندازه گیری نیاز به محاسبه نسبت مقاومت (R) اندازه گیری شده در ۱ دقیقه و ۱۰ دقیقه دارد.
یک مقدار R10 min / R1 min > 2 عایق خوب را نشان میدهد. در عمل، مقدار حداقل آستانه افزایش مییابد و زمان اندازه گیری کاهش مییابد، اما نباید کمتر از ۱ دقیقه باشد.
2-1– تست دی الکتریک

اگر مقاومت عایق اندازه گیری نشده باشد، تست دی الکتریک باید مطابق دستورالعمل ها یا مشخصات مربوط به مونتاژ انجام شود.
- تست در فرکانس صنعتی برای یک مقدار عایق Ui
- آزمایش ولتاژ ضربه (موج 1.2/50 µs) برای یک مقدار Uimp قابل اعمال برای هر دو نوع تست
- مونتاژ آزمایش شده باید خاموش باشد و هیچ دستگاه گیرنده ای به آن متصل نباشد.
ولتاژ تست باید براساس ترتیب زیر اعمال شود:
- بین هر فاز مدار (قدرت، کنترل، کمکی ) و بخش رسانا در معرض مونتاژ.
- بین هر فاز مدار اصلی و فازهای دیگر (بین هر فاز و بین هر فاز و نول).
- بین هر مدار اگر آنها به صورت الکتریکی متصل نیستند (برای مثال، مدار کنترل جداگانه یا SELV و مدار اصلی)
- بین مدار حفاظتی و بخش رسانای در معرض برای اسمبلی کلاس ۲
- بین قطعات کشویی یا جداگانه برای عملکرد شکست عایقی
یادداشتهای مهم! – دستگاههایی که میتوانند با اعمال ولتاژ (دستگاههای اندازه گیری یا تشخیص، دستگاههای آزاد سازی الکترونیکی) آسیب ببینند، باید یکی از پایانههای آنها قطع و جدا شود.
خازنهای از بین برنده ی تداخلات، نباید جدا شوند

تست در فرکانس صنعتی
ولتاژ برای حداقل ۱ ثانیه اعمال میشود. هیچ شکست یا جرقه ای
نباید وجود داشته باشد.
جدول ۱ – آزمایش در فرکانس صنعتی
تست ولتاژ ضربه ای(Voltage impulse test)
ولتاژ سه بار برای هر فاز در فواصل حداقل ۱ ثانیه اعمال میشود. مقدار اعمال شده مربوط به مقدار Uimp است که توسط ضریب اصلاح مرتبط با ارتفاع محل افزایش یافته مییابد
جدول ۲ – تست ضربان ولتاژ
تکنیک تست ولتاژ بالا نیاز به اقدامات احتیاطی (علامت گذاری ناحیه تست، پوشیدن دستکشهای عایق شده، کارکنان واجد شرایط) است و همچنین اقدامات احتیاطی مربوط به خود تست:
اقدام ایمنی # ۱ – از قطع و وصل کردن در ولتاژ بالا جلوگیری کنید و تست را در صفر ولت شروع کنید و در در صفر ولت آن را تمام کرده و کلید را باز کنید
اقدام ایمنی # ۲ – مدت زمان اجرای هر تست منفرد در استاندارد IEC 61439-1 باید برای جلوگیری از هر آسیبی در آینده به طور عمدی محدود به ۱ ثانیه شود . با استفاده از این روش آستانه تریپ محدود به چند میلی آمپر خواهد شد .
نباید در نظر گرفت که این تست خصوصیات ذاتی مواد عایق را بررسی میکند. این تست تنها فاصله ها را تایید میکند
2- بررسی تداوم اتصالات مدارهای محافظتی (Checking the continuity of the protective circuits)
ساختار یک تابلو جدید باید به طور مستقیم تداوم اتصالات بخشهای رسانا در معرض دید را فراهم کند!
با این وجود لازم است که بررسی شود که تمام اجزای رسانا در معرض دید به طور مؤثر به هادی حفاظتی مونتاژ و همه مدارهای حفاظتی از طریق ترمینال اصلی به طور صحیح متصل هستند.
(منظور از هادی حفاظتی همان سیم همبندی و ارت میباشد)

1-2- شرایط تست
- اندازه گیری میتواند توسط ولتاژ DC یا AC انجام شود
- ولتاژ تست میتواند بین ۶ و ۲۴ ولت باشد
- یکی از فازهای منبع آزمایش باید به ترمینال اصلی هادی حفاظت کننده متصل شود و دیگر فاز منبع آزمایش باید به عناصر مختلف متصل شود.
2-2- اندازه گیری مقاومت مداوم
توصیه میشود که مقادیر استاندارد زیر اعمال شود:
- جریان تست: 25 A
- زمان تست: 1 دقیقه
- حداکثر مقاومت: 50 MΩ
3-2- بررسی پیوستگی با تستر با سیگنال
این روش استاندارد نیست. اینروش برای بررسی اینکه تداوم اتصالات وجود دارد یا نه استفاده میشود، اما مقدار آن را در نظر نمی گیرد. این تست باید با بررسی چشمی در هر اتصال و عنصر در مدار حفاظتی همراه باشد.
برای اسمبلیهای کلاس I، این بررسی چشمی پیوستگی اتصالات واقعی بین اجزای رسانا در معرض و بین اجزای رسانا در معرض و هادی محافظ را پوشش میدهد. برای بررسی این پیوند، پیوستگی در 25 A اندازه گیری میشود. مقاومت نباید بیش تر از 50 مگا اهم باشد.
روش مورد استفاده، اندازه گیری یا چک کردن، در گزارش بازرسی ثبت میشود. اگر از روشهای دیگر استفاده میشود، به عنوان مثال در استانداردهای EN 60204-1 (اندازه گیری افت ولتاژ در ۱۰ آمپر)، آنها باید مشخص شوند.

3- بازرسی نهایی اسمبلی تابلو (بررسی چشمی)
این عملیات شامل بازرسیهای چشمی است که باید انجام شود:
- بازرسی از عناصر مکانیکی: بررسی قفل ها، قسمتهای کشویی، بسته شدن، سفت بودن اتصالات پیچها، و غیره
- بازرسی سیم کشی: ورودیهای کابل، سفتی ترمینال ها، علامت گذاری، و غیره
- لیبل ها/ علامت ها و اطلاعات در مورد اسمبلی تابلو: پلاک تابلو
- اطلاعات فنی ارائه شده
- مطابق با درجه حفاظت (IP)
- بررسی فاصله نصب
- آزمایشهای الکتریکی عمکلرد تابلو
- نکات و شرایط حمل (در صورت لزوم).
استاندارد IEC 61439-1 تعریف جامعی از الزامات مورد نیاز را دارد که باید به طور خاص مورد بررسی قرار گیرد: شرایط آب و هوایی، IP ، دسترسی، و غیره. این ها باید بین سازنده و خریدار توافق شود تا مطابق با آن برای خریدار تابلو ساخته شود
بازرسی نهایی ایمنی تابلو LV مطابق با عملکرد حرفه ای خوب را تضمین میکنند.
3-1- هادی ها و سیم کشی
موارد زیر باید بررسی شود:
- مطابق بانقشه وایرینگ باشد
- مقطع هادی ها
- برچسب گذاری / علامت گذاری مدار (قدرت، کنترل، داده ها)
- شناسایی هادیها (رنگ ، کد الفبایی)
- علامت گذاری فاز ها
- شناسایی مدارهای بار (کابلهای خروجی)
- شرایط تعمیر و نگهداری هادی ها
- فاصله از لبههای تیز (لبههای ورق فلز)
- مدیریت هادیهای محافظت نشده در برابر اتصال کوتاه (مدارهای ثابت، اندازه گیری)
- اتصلات انعطاف پذیر، فاصله هادی از قطعات قابل کشویی (کشو، درب)
- ورودی هادیها به محفظه (مهر و موم، حفاظت مکانیکی، بدون فشار روی هادی ها)
3-2- بررسی تجهیزات جانبی سیم کشی
موارد زیر باید بررسی شود:
- سازگاری دستگاه ها با مدلهای مشخص شده (مقدار نامی، نوع، ظرفیت شکست، منحنیهای عملیاتی)
- دریافت ظرفیت شکست (breaking capacity) با ترکیب وسایل (در صورت لزوم)
- تبعیض در مدارهای مشخص شده
- نام و علائم
- موقعیت اتصالات (محکم کردن، پارتیشن ها، پوششهای ترمینال)
- از بین بردن رشته سیم ها بیرون زده در اتصالات
3-3- اقدامات حفاظتی در مقابل شوک الکتریکی
حفاظت اصلی تجهیزات محصور شده در برابر شوک الکتریکی توسط یک پوشش فلزی یا عایق (کابینت یا محفظه) ارائه میشود. علاوه بر این، هر یک از تابلو ها باید دارای یک هادی حفاظتی باشد تا بتواند به آسانی اتوماتیک قطع برق را در صورت بروز خطا در داخل مونتاژ یا مدارهای خارجی که از طریق مونتاژ ارائه میشود، انجام داد.
این هادی محافظ باید تنشهای اتصال کوتاه که ممکن است در محل نصب ایجاد شود را تحمل کند .
تمام اجزای رسانا فلزی مونتاژ باید با هم و به هادی محافظ متصل شوند.(منظور از هادی محافظ همان ارت یا همبندی قسمتهای فلزی میباشد)

3-3-1- حفاظت در برابر تماس مستقیم
موارد زیر باید بررسی شود:
- حضورصفحات محافظ با ایجاد درجه حفاظت حداقل 2x یا xxB
- حضور صفحه ها (توصیه میشود) با ایجاد درجه حفاظت حداقل xxa
- جداسازی داخلی(در صورت لزوم)
- حضور برچسبهای هشدار دهنده “برق دار”
3-3-2- حفاظت در برابر تماسهای غیر مستقیم
کلاس I – بررسی چشمی اتصال الکتریکی شاسی و ساختار مونتاژ و قطعات فلزی قابل دسترس:
- حضور اتصالات هم پتانسیلدر عناصر قابل دسترس (پنل ها، درها) و یا آنهایی که به صورت کشویی خارج میشوند(همبندی شوند)
- مقطع اتصالات هم پتانسیل با توجه به قدرت تجهیزات نصب شده باشد
- اتصال هادیهای حفاظتی به ترمینالهای دستگاه ها در صورت وجود این قابلیت در دستگاههای متصل شده
- مقطع هادی حفاظتی و ترمینالهای اصلی.
توجه داشته باشید: این مقررات با اندازه گیری تداوم اتصالات بررسی میشوند.
کلاس II – بررسی چشمی مقررات مربوط به کلاس II:
- نگه دارنده هادی ها در صورت جدا شدن آنها ترمینال ها
- عایق اجزای رسانا در معرض و هادیهای حفاظتی
- عدم اتصال هادیهای الکتریکی به هادی حفاظتی
- جاسازی هادیها در داکت مناسب، یا در ساپورتهای عایق کننده یا استفاده از هادیهای کلاس II
- رزرو و شناسایی مناطق با کلاس دوم
- حضور نماد o و هشدارها
- هیچ بخش فلزی از محفظه بیرون نزده باشد
- عایق سازی دیوارها.
توجه داشته باشید: این مقررات با اندازه گیری عایق و یا استفاده از تست دی الکتریک بررسی میشوند.
3-4- بررسی فاصله ها
موارد زیر باید بررسی شود:
- فاصله از اتصالات دستگاهها (اهرم ها، ترمینال ها برای کابل ها، و غیره) به اطرافقطعات رسانای در معرض (شاسی، ورق).
- اتصالات پیچ شده و اتصالات روی شینه ها: فاصله بین شینه ها و رساناهای در معرض.

با توجه به فاصله از اتصالات دستگاه در هوا، این نشان دهنده کوتاهترین فاصله بین دو بخش هدایت کننده است. اگر یک شکست وجود دارد که باعث اختلال در هوا میشود، قوس الکتریکی از این مسیر ایجاد میشود. نوار یا پارتیشن میتواند فاصله در هوا را افزایش دهد.
فاصله در هوا با توجه به ولتاژ Uimp که برای مونتاژ داده میشود سایز میشود.
جدول ۳ – حداقل فاصله (میلی متر)
با توجه به فاصلههای خزش ، آنها کوتاهترین فاصله را در امتداد سطح مواد عایق بین دو بخش رسانا نشان میدهند. آنها به خود خواص مواد عایق بندی و میزان آلودگی بستگی دارند.

شیارها و نوارها میتوانند فاصله خزش را افزایش دهند تا زمانی که به اندازه کافی بزرگ نباشند تا آب را حفظ کنند.
در عمل و برای عناصر مربوط، که عمدتا با نصب و راه اندازی مرتبط است، باید حفره ها فقط با ۲ میلیمتر عرض و عمق را در نظر گرفت .
فاصله خزشی با توجه به ولتاژ عایق داده شده برای مونتاژ سایز میشود.
جدول ۴ – حداقل فاصله خزش در میلیمتر
مقادیر مناسب فاصله در بین اجزای برق دار هنگامی که عایق دوگانه یا تقویت شده وجود دارد بر اساس استاندارد IEC0664-1 «هماهنگی عایق برای تجهیزات در سیستمهای کم ولتاژ»:
- فاصله ها در هوا برای ولتاژ ایمپالس بلافاصله بالاتر از مقدار داده شده برای ولتاژUi تعیین میشود
- فاصله خزشی برای یک مقدار ولتاژ مربوط به دو برابر ولتاژ عایق داده شده Ui تعیین میشوند. مقادیر عایق دوگانه یا تقویت شده باید در بالادست دستگاههای ارائه شده استفاده شود تا حفاظت موثر مردم در مقابل تماسهای غیر مستقیم را تامین کند: دستگاههای جریان باقی مانده (Residual current devices)در سیستم TT، دستگاههای حفاظت از اتصال کوتاه در سیستمهای IT و TN.
3-5- بررسی فاصله نصب
بر خلاف فاصله ها (فاصله در هوا و فواصل خزش که در بالا توضیح داده شده است) که توسط طراحی دستگاه تعریف میشوند، فاصلههای نصب توسط اقدامات احتیاطی که در مرحله نصب انجام میشود (پیچ و مهره بین میله ها، ساپورتهای سفارشی، و غیره) تعیین میشود. .
برای مجموعههای ۴۰۰ ولت باید حداقل فاصلههای زیر را داشته باشید:
- ۱۰ میلیمتر بین قطعات بدون حفاظت با فاز مختلف
- ۲۰ میلیمتر بین اجزای برق دار بدون حفاظت و قطعات رسانای در معرض (شاسی، محفظه)
اگر محفظه سطح حفاظت حداقل xxB نداشته باشد این فاصله تا ۱۰۰ میلیمتر افزایش مییابد.
3-6- تست عملکرد الکتریکی
در صورت نیاز بسته پیچیدگی مونتاژ، آزمایش عملی ممکن است لازم باشد. محل (کارگاه یا سایت) و شرایط تست باید با توافق بین طرفین تعریف شود:
- مدارهای مورد آزمایش
- شماره اتصالات
- موقعیتهای مدارهای قفل کننده
- توالی دستورات
- اندازه گیری جریان
- تعادل فاز ها
- تست دستگاههای جریانی باقی مانده(به اصطلاح محافظ جان) (RCDs)
- دستگاههای اندازه گیری
3-7- تست عناصر مکانیکی
عملیات صحیح دستگاههای کنترل مکانیکی، اینترلاک ها و تجهیزات قفل کننده، تجهیزات جدا شونده وکشویی باید چک شوند
این تست تاییدی بر روی دستگاه ها (به عنوان مثال کلید کشویی) که قبلا تایپ تست ها روی آنها انجام شده است، لازم به انجام نیست ، مگر اینکه عملکرد مکانیکی آنها در زمان نصب تغییر پیدا کرده است.
برای دستگاههایی که نیاز به تایید توسط یک تست دارند، عملکرد مکانیکی رضایت بخش باید پس از نصب بررسی شود. ۲۰۰ دوره عملیاتی باید انجام شود. عملکرد مکانیکی اینترلاکهای مربوط به تجهیزات متحرک باید همزمان نیز چک شود
عملكرد مکانیك صحیح درب ها و صفحههای عایق نصب شده بر روی لولاها و همچنین اجزای كنترل كننده مکانیكی، اینترلاک ها و تجهیزات قفل کننده و تجهیزات جدا شونده و کشویی باید بررسی شود
موارد زیر باید به درستی بررسی شوند:
- قفل کردن وبی حرکتی
- عملکرد و بسته شدن درها
- حضور کلیدها
- هماهنگی بین قفل و درب اتاق
- دستگاههای کشوی
- ایمنی مکانیکی اینورتر
- تجهیزات بلند کردن (قلاب ها و حلقه ها)
- گشتاور سفت بودن اتصالات پیچ و مهره ای
3-8- بررسی درجه حفاظت
درجه حفاظت تابلوهای LV حافظت از مردم از تماس مستقیم با قطعات برق دار و جلوگیری از ورود مواد جامد یا مایع را در تابلو تعیین میکند. با توجه به تستهای توصیف شده در کد IP مشخص شده است در استاندارد IEC 60529 تعریف میشود.
کد IP مورد نیاز برای مونتاژ محفظه بستگی به شرایط نصب آن و تاثیرات خارجی آن دارد.
در همه موارد باید حداقل IP 2X باشد. درجه حفاظت یک مجموعه باز باید حداقل IP XXB باشد
موارد زیر باید انجام شود و برای تأیید درجه حفاظت مورد بررسی قرار گیرد:
- نگهداری درجه حفاظت در ورودی کابل
- پیوندهای بین ماژولهای مونتاژ شده
- آب بندی درب ها، پانل ها، سوراخ ها
- حفاظت از گرد و غبار مناسب محیط اطراف
- حفاظت مناسب دستگاه تهویه یا خنک کننده
- درجه دسترسی به قطعات داخلی برق دار (دسترسی افراد آگاه).
3-9- بررسی برچسب ها / علامت ها و اطلاعات
حضور یک پلاک نامی قابل مشاهده حداقل شامل موارد زیر:
- نام سازنده تابلو (یا علامت تجاری آن)
- نام نوع مونتاژ یا اطلاعاتی که جزئیات فنی را ارائه میدهد


3-10- چک کردن اطلاعات در اسناد فنی
اطلاعات زیر باید در پلاک یا اسناد فنی موجود باشد.
- مراجعه به استاندارد IEC 61439-1
- نوع جریان و فرکانس
- ولتاژ نامی عایق (Ui ) و ولتاژهای نامی عملکرد ( Ue ) اگر آنها متفاوت باشند
- ولتاژ تحمل ایمپالس نامی (Uimp) اگر آنها نشان داده شوند
- ولتاژ مدارهای کمکی در صورت لزوم
- محدودیتهای عملیاتی
- جریان نامی (در آمپر) هر مدار
- مقاومت در برابر جریانهای اتصال کوتاه:
- جریانRMS آینده (بر حسبkA)
- جریان قابل تحمل کوتاه مدت (lcw بر حسب Ka) و
- حداکثر جریان مجاز (Ipk بر حسب kA)
- درجه حفاظت IP
- اقدامات کلاسI یا کلاس ii برای محافظت از مردم
- اتصال واحد عملیاتی (ثابت، با ترمینالهای در جلو، با ترمینال ها در عقب، کشویی، اتصال شونده به صورت پریز مانند)
- نحوه جدا کننده داخلی
- شرایط عملیاتی اگر نسبت به شرایط مرسوم متفاوت هستند (فرسایش، گرمسیری و یا جو گرد و خاکی) ،
- نوع سیستم ارت نول
- ابعاد (ارتفاع x عرض x عمق)
- قسمتهای رسانا در معرض
- Enclosures and assembly certification by Legrand
- Construction and certification of assemblies in accordance with IEC 61439-1 & 2